پوسیدگی دندان در کودکان
پوسیدگی دندان کودکان توسط باکتریها و چیزهای دیگر ایجاد میشود. وقتی که انواع غذاهای کربوهیدرات دار مثل نشاسته و قند روی دندان ها می مانند، سبب بروز این اتفاق می گردند. اینگونه غذاها شامل شیر، نوشابه، کشمش، آبنبات، کیک، آبمیوه، غلات و نان است. باکتریهایی که بهطورمعمول در دهان زندگی میکنند، این غذاها را تغییر میدهند و از آنها اسید میسازند. ترکیب باکتریها، غذا، اسید و بزاق مادهای به نام پلاک را تشکیل میدهد که به دندانها میچسبد. با گذشت زمان، اسیدهای ساختهشده توسط باکتریها مینای دندان را از بین میبرند و باعث ایجاد حفره و پوسیدگی در دندان کودکان میشود.
کدام کودکان در معرض پوسیدگی دندان هستند؟
همه کودکان در دهان خود باکتری دارند. بنابراین همه کودکان در معرض خطر پوسیدگی دندان هستند. اما موارد زیر ممکن است خطر ابتلا به آن را در کودک شما افزایش دهد پس لازم است مراقبت از دندان کودکان را فراموش نکنید.:
· سطوح بالای باکتریهایی که باعث ایجاد حفره میشوند
· رژیم غذایی نادرست که دارای نشاسته و قند زیادی است.
· منبع آبی که دارای فلوراید محدود یا بدون فلوراید است
· بهداشت ضعیف دهان
· جریان بزاق کمتر از حد معمول
علائم پوسیدگی دندان در کودک چیست؟
در زیر روش متداول ایجاد پوسیدگی دندان کودکان به شرح زیر است. در حالت کلی ممکن است پوسیدگی دندان برای هر کودک به شکل متفاوت تری باشد.
· لکههای سفید روی دندانها در نواحی آسیبدیده شروع به تشکیل شدن میکنند. این لکهها به این معنی است که مینای دندان در حال شکستن است که در نهایت ممکن است منجر به حساسیت زودهنگام در دندانها شوند.
· یک حفره اولیه روی دندان کودکان ظاهر میشود که به رنگ قهوهای روشن است.
· پوسیدگی و حفره ایجاد شده عمیق تر می شود، به طوری که حفره از رنگ قهوه ای تبدیل به سیاه می شود.
· علائم پوسیدگی دندان در کودکان با یکدیگر متفاوت است و در هرکودک به شکل مختلفی بروز می کند. پوسیدگیها همیشه علائمی ایجاد نمیکنند و گاهی اوقات تا زمانی که دندانپزشک کودکان آنها را پیدا نکند، کودکان نمیدانند که دندانشان پوسیده است. اما کودک شما ممکن است نسبت به برخی موارد زیر را احساس کند:
· درد در ناحیه اطراف دندان
· حساسیت به برخی غذاها مانند شیرینیها و نوشیدنیهای گرم یا سرد
پوسیدگی دندان در کودک چگونه درمان میشود؟
درمان و مراقبت از دندان کودکان به علائم، سن و سلامت عمومی کودک شما و همچنین بهشدت این وضعیت بستگی دارد. در اغلب مواقع لازم است دندان پوسیده تراشیده شده و توسط مواد پر شود. پرکنندهها موادی هستند که در دندانها قرار میگیرند تا آسیبهای ناشی از پوسیدگی دندان را ترمیم کنند. پر کردن انواع مختلفی دارد:
1. ترمیم مستقیم
روش مستقیم ترمیم دندان به یکبار بازدید دندانپزشک کودکان نیاز دارد تا پرکننده مستقیماً در یک سوراخ آماده قرار گیرد. مواد پرکننده دندان ممکن از جنس و نوع مختلفی داشته باشند اما آنها اغلب به رنگ دندان هستند.
2. ترمیمهای غیرمستقیم
این روشترمیم به 2 بار یا بیشتر بازدید نیاز دارند. آنها شامل روکش، تاج و بریج هستند و بسیاری از این مواد میتوانند شبیه مینای دندان طبیعی باشند.
چگونه میتوانم از پوسیدگی دندان در کودکم جلوگیری کنم؟
با این اقدامات ساده میتوانید از پوسیدگی دندان کودکان خود جلوگیری کنید:
· بهمحض ظاهر شدن اولین دندان کودکتان مسواک زدن را شروع کنید. دندانها، زبان و لثهها را دو بار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید یا این کار را به کودکتان بسپارید و ببینید چگونه دندانهایش را مسواک میزند.
· برای کودکان زیر 3 سال فقط از مقدار کمی خمیردندان استفاده کنید. از 3 سالگی کودک شما میتواند به مقدار بیشتری خمیردندان استفاده کند.
· پس از 2 سالگی هرروز دندانهای کودک خود را نخ دندان بکشید.
· مطمئن شوید که رژیم غذایی کودک در حد متعادل است. تنقلات چسبنده و سرشار از قند مانند چیپس، آبنبات، کلوچه و کیک را محدود کنید.
· سعی کنید از وسایل کودک استفاده نکنید تا انتقال باکتری از دهان شما به دهان کودک تان صورت نگیرد. پستانک نوزاد خود را با بزاق خود تمیز نکنید.
· اگر کودک شما هنگام خواب از بطری استفاده میکند، فقط آب در آن بریزید. آبمیوه یا شیر خشک قند زیادی دارند و به مرور زمان در طی مصرف زیاد سبب پوسیدگی و خرابی دندان می شوند.
· هر 6 ماه یکبار تمیز کردن و معاینات روتین دندان را برای کودک خود برنامهریزی کنید.
روشهای مؤثر برای جلوگیری از پوسیدگی دندان
· فلوراید
اکثر دندانپزشک کودکان امروزه مصرف فلوراید را فقط برای کودکانی که در معرض خطر پوسیدگی بالایی قرار دارند توصیه میکنند. بهعنوانمثال: کسانی که در دندانهای شیری خود پوسیدگی دارند، استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید یکی از مهمترین اقدامات پیشگیرانه در برابر پوسیدگی دندان در کودکان است. در بسیاری از موارد، خمیردندان فلوراید دار و آب فلوراید کافی برای کودکان فراهم میکند.
با توجه به جدیدترین تحقیقات، بهتر است کودکان خمیردندان را بعد از استفاده بدون آبکشی از دهانشان بیرون بیاورند. هرچه کودکان دهان خودشان را بیشتر شستشو دهند، فلوراید سریعتر از دهان پاک میشود. با عدم شستشو، فلوراید برای مدت طولانیتری در دهان باقی میماند و فواید بیشتری را به همراه دارد.
· فیشور سیلانت
بر خلاف پر کردن دندان که درمانهای ترمیمی هستند، فیشورسیلانت ها درمان های پیشگیرانه مراقبت از دندان کودکان هستند. این پوشش پلاستیکی محافظ چند لحظه طول میکشد تا اعمال شده و سفت شود. این پوشش نازک مانع از ورود غذا و باکتری به داخل شیارهای کوچک میشود و خطر پوسیدگی دندان را کاهش میدهد. فیشور سیلانت ممکن است برای کودکانی که دندانهایشان در خطر است نیز توصیه شود.
· نخ دندان کشیدن
پلاکها و باکتریهای بین دندانی که با مسواک نمیتوان به آنها دسترسی پیدا کرد، فقط با نخ دندان پاک میشوند. باکتریها و پلاک بین دندان باعث ایجاد پوسیدگی دندان در بچهها میشوند که با نخ دندان میتوان آنها را از بین برد. با استفاده منظم از نخ دندان در کودکان خونرسانی به بافت لثه افزایش مییابد و خطر پوسیدگی و بیماری لثه کاهش مییابد.
· ملاحظات غذایی
سالم نگهداشتن دندانهای کودک شما نهتنها مستلزم رعایت روالهای بهداشت دهان و دندان است، بلکه به محدود کردن مصرف غذاهای شیرین و نوشیدنیهای شیرین نیز نیاز دارد. ایجاد پوسیدگی دندان بیشتر تحت تأثیر فراوانی مصرف قند است. همچنین کودکان باید بین وعدههای غذایی خود پنیر، سبزیها، ماست ساده یا میوه بخورند. اگر میان وعدههای غذایی سالم کمتر یا نوشیدنیهای حاوی قند زیاد در بین وعدههای غذایی مصرف شود، خطر پوسیدگی دندان بیشتر است. بهمحض مصرف مواد غذایی یا نوشیدنیهای شیرین، دندانهای کودکان موردحمله اسیدها قرار میگیرند.
پیامدهای بالقوه پوسیدگی و پوسیدگی در دندانهای شیری
· اختلال در رشد گفتار یا اختلالات گفتاری
· درد دندان در زمان جویدن غذا
· درد مزمن، التهاب دندانها و لثهها
· سردرد و درد فک در اغلب مواقع
· حساسیت به گرما یا سرما روی دندانها
· بوی بددهان
· رشد نامناسب دندانهای بالغ که نیاز به مراقبتهای تهاجمی ارتودنسی یا جراحی دارد
· عفونت دندان یا لثه
رژیمهای غذایی سالم برای داشتن دندانهای سالم
قندهای موجود در غذاها و نوشیدنیها عامل اصلی پوسیدگی دندان هستند. شکر فقط در آبنبات و نوشابه یافت نمیشود، بلکه شکر در بسیاری از غذاها ازجمله شیر، آبمیوه، میوهها، ماستها و موارد دیگر یافت میشود. درحالیکه مقدار کمی شکر برای دندانهای کودکان خوب است، محدود کردن قند برای یک رژیم غذایی مناسب و دندانهای سالم مهم است. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دو بار در روز نیز مهم است!.
جمعبندی
پوسیدگی دندان کودکان از سری مشکلات رایجی است که در سنین مختلف رخ میدهد. درواقع کودک از زمانی که اولین دندان خود را درمیآورد، امکان ایجاد پوسیدگی و خرابی دندان هم وجود دارد. به همین علت از زمان رویش دندان والدین باید بتوانند نکات و مراقبتهای لازم را رعایت کنند و هر از گاهی کودک را برای معاینه نزد دندانپزشک کودکان ببرند. مسواک زدن و مراقبت از دندان را به کودک بیاموزند. در این صورت از مشکلات و بیماریهای دهان و دندان تا حدودی پیشگیری میشود.