بیماری لثه، که با نام پریودنتیت نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان است که می‌تواند به تدریج و بدون علائم هشداردهنده پیشرفت کند. این بیماری، که در ابتدا با التهاب و قرمزی لثه‌ها آغاز می‌شود، در صورت عدم درمان، می‌تواند به بافت‌های نگهدارنده دندان‌ها آسیب جدی وارد کرده و در نهایت منجر به از دست دادن دندان‌ها شود.
اهمیت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب بیماری لثه، نه تنها در حفظ سلامت دهان و دندان، بلکه در سلامت عمومی بدن نیز قابل توجه است. در این مقاله از دندان 24، به بررسی جامع بیماری لثه، از علائم و عوامل خطر تا روش‌های پیشگیری و درمان آن می‌پردازیم. همچنین برای پیدا کردن بهترین متخصص جراحی لثه در اطراف خود به دندان 24 مراجعه کنید.
چه کسانی بیشتر از دیگران در معرض بیماری لثه قرار دارند؟
عوامل متعددی افراد را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار می‌دهند. افرادی که بهداشت دهان و دندان خود را به درستی رعایت نمی‌کنند، بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به بیماری لثه قرار دارند. عدم مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن باعث تجمع پلاک و جرم دندانی می‌شود که محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و التهاب لثه فراهم می‌کند. همچنین، افراد سیگاری و مصرف‌کنندگان دخانیات به دلیل کاهش جریان خون در لثه‌ها، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
علاوه بر این، برخی بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و ضعف سیستم ایمنی، خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می‌دهند. تغییرات هورمونی در دوران بارداری، بلوغ و یائسگی نیز می‌تواند لثه‌ها را حساس‌تر کرده و خطر التهاب را افزایش دهد. عوامل ژنتیکی نیز در بروز بیماری لثه نقش دارند و افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند.
علائم بیماری لثه
علائم بیماری لثه می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در مراحل اولیه ممکن است اصلاً علامتی وجود نداشته باشد. به همین دلیل، معاینات منظم دندانپزشکی برای تشخیص زودهنگام بسیار مهم است. در اینجا به برخی از علائم رایج بیماری لثه اشاره می‌کنیم:
1.خونریزی لثه
خونریزی لثه، به خصوص هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، یکی از شایع‌ترین و مهم‌ترین علائم بیماری لثه است. این خونریزی می‌تواند نشانه‌ای از التهاب لثه (ژنژیویت) یا مراحل پیشرفته‌تر بیماری لثه (پریودنتیت) باشد. تجمع پلاک و جرم دندانی، که حاوی باکتری‌های مضر هستند، باعث تحریک و التهاب لثه‌ها می‌شود و در نتیجه، لثه‌ها حساس و مستعد خونریزی می‌شوند.
2.قرمزی و تورم لثه
قرمزی و تورم لثه، دو علامت بارز التهاب لثه (ژنژیویت) هستند که مرحله اولیه بیماری لثه محسوب می‌شود. لثه‌های سالم معمولاً صورتی رنگ و محکم هستند، اما زمانی که باکتری‌های موجود در پلاک دندانی لثه‌ها را تحریک می‌کنند، بافت لثه ملتهب و متورم می‌شود. این التهاب باعث افزایش جریان خون در لثه‌ها شده و در نتیجه، لثه‌ها قرمز و حساس می‌شوند. تورم لثه می‌تواند خفیف یا شدید باشد و گاهی اوقات لثه‌ها آنقدر متورم می‌شوند که بخشی از دندان‌ها را می‌پوشانند. علاوه بر قرمزی و تورم، لثه‌های ملتهب ممکن است هنگام لمس دردناک باشند و به راحتی خونریزی کنند.
3.عقب‌رفتگی لثه
عقب‌رفتگی لثه، به معنای فاصله گرفتن لثه از سطح دندان است که باعث نمایان شدن ریشه دندان می‌شود. این عارضه، یکی از علائم جدی بیماری لثه (پریودنتیت) است و می‌تواند منجر به حساسیت دندان، پوسیدگی ریشه دندان و در نهایت، از دست دادن دندان شود. عقب‌رفتگی لثه به تدریج رخ می‌دهد و در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد. با پیشرفت بیماری، لثه‌ها تحلیل می‌روند و فضایی بین لثه و دندان ایجاد می‌شود که به آن پاکت پریودنتال گفته می‌شود. این پاکت‌ها محل تجمع باکتری‌ها و ذرات غذا هستند و باعث تشدید التهاب و تخریب بافت‌های نگهدارنده دندان می‌شوند.
4.بوی بد دهان مداوم
بوی بد دهان مداوم، که به آن هالیتوزیس نیز گفته می‌شود، یکی از علائم ناخوشایند و رایج بیماری لثه است. این بوی نامطبوع اغلب ناشی از تجمع باکتری‌های مضر در دهان، به ویژه در نواحی زیر خط لثه و بین دندان‌ها است. این باکتری‌ها با تجزیه ذرات غذا و سلول‌های مرده، گازهای بدبویی تولید می‌کنند که منجر به بوی بد دهان می‌شود. در بیماری لثه، التهاب و عفونت لثه‌ها، همراه با تشکیل پاکت‌های لثه (فضاهای بین لثه و دندان)، محیط مناسبی برای رشد و تکثیر این باکتری‌ها فراهم می‌کند.
5.شل شدن دندان‌ها
شل شدن دندان‌ها یکی از جدی‌ترین و نگران‌کننده‌ترین علائم بیماری پیشرفته لثه (پریودنتیت) است. در مراحل اولیه بیماری لثه، التهاب و عفونت به بافت‌های نرم لثه محدود می‌شود، اما با پیشرفت بیماری، این عفونت به بافت‌های نگهدارنده دندان، از جمله رباط‌های پریودنتال و استخوان فک، گسترش می‌یابد. این بافت‌ها نقش مهمی در حفظ استحکام و ثبات دندان‌ها دارند.
تخریب تدریجی رباط‌های پریودنتال و استخوان فک، باعث می‌شود دندان‌ها به تدریج شل شوند و در نهایت، ممکن است به طور کامل از جای خود خارج شوند. این فرآیند معمولاً بدون درد و به آرامی پیش می‌رود، به همین دلیل، بسیاری از افراد تا زمانی که دندان‌هایشان به شدت شل نشده‌اند، متوجه این مشکل نمی‌شوند. شل شدن دندان‌ها، علاوه بر ایجاد مشکلات در جویدن و صحبت کردن، می‌تواند تأثیر منفی بر زیبایی ظاهری فرد نیز داشته باشد.
پیشگیری از بیماری لثه
پیشگیری از بیماری لثه، از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا این بیماری می‌تواند به بافت‌های نگهدارنده دندان‌ها آسیب جدی وارد کند و در نهایت منجر به از دست دادن دندان‌ها شود. خوشبختانه، با رعایت چند نکته ساده می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد.
مهم‌ترین عامل در پیشگیری از بیماری لثه، رعایت بهداشت دهان و دندان است. مسواک زدن منظم، حداقل دو بار در روز با مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید، به حذف پلاک و باکتری‌های مضر از سطح دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند. نخ دندان کشیدن روزانه نیز برای تمیز کردن فضای بین دندان‌ها و زیر خط لثه، جایی که مسواک به آن دسترسی ندارد، ضروری است.
علاوه بر رعایت بهداشت دهان و دندان در خانه، مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینات دوره‌ای و جرم‌گیری حرفه‌ای نیز بسیار مهم است. دندانپزشک می‌تواند علائم اولیه بیماری لثه را تشخیص داده و قبل از پیشرفت بیماری، اقدامات لازم را انجام دهد. همچنین، جرم‌گیری حرفه‌ای به حذف جرم‌های سخت شده‌ای که با مسواک و نخ دندان قابل تمیز کردن نیستند، کمک می‌کند.
جمع بندی
بیماری لثه، که شامل التهاب و عفونت لثه‌ها است، یکی از مشکلات رایج دهان و دندان است که می‌تواند به تدریج باعث آسیب به بافت‌های نگهدارنده دندان و در نهایت از دست دادن دندان‌ها شود. علائم آن شامل خونریزی لثه، قرمزی و تورم، عقب‌رفتگی لثه، بوی بد دهان و شل شدن دندان‌ها می‌شود. عوامل مختلفی مانند عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، سیگار کشیدن، بیماری‌های سیستمیک و تغییرات هورمونی می‌توانند فرد را در معرض این بیماری قرار دهند. پیشگیری از آن شامل مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، مراجعه منظم به دندانپزشک و جرم‌گیری حرفه‌ای است که می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
