ورزش، یکی از مهم‌ترین بخش‌های زندگی سالم است اما در عین حال، می‌تواند منجر به آسیب‌های مختلفی از جمله آسیب‌های دندانی شود. این آسیب‌ها نه تنها از نظر زیبایی، بلکه از نظر عملکردی نیز می‌توانند مشکل‌ساز باشند. در این مقاله، به بررسی انواع آسیب‌های دندانی ناشی از ورزش، راه‌های پیشگیری و همچنین مراقبت‌های دندانپزشکی پس از آسیب می‌پردازیم.
انواع آسیب‌های دندانی ناشی از ورزش
آسیب‌های دندانی در ورزش بسیار متنوع هستند و می‌توانند از یک ترک کوچک تا شکستگی کامل دندان را شامل شوند. برخی از رایج‌ترین این آسیب‌ها عبارتند از:
- شکستگی دندان: این نوع آسیب می‌تواند در قسمت تاج، ریشه یا هر دو قسمت دندان رخ دهد.
- ترک خوردگی دندان: ترک خوردگی دندان ممکن است ظریف و نامرئی باشد یا به تدریج بدتر شود.
- جابه‌جایی دندان: در این حالت، دندان از جای خود خارج شده و ممکن است به طور کامل یا جزئی به لثه برگردد.
- خارج شدن دندان: در شدیدترین حالت، دندان ممکن است به طور کامل از استخوان آلوئول خارج شود.
راه‌های پیشگیری از آسیب‌های دندانی در ورزش
برای محافظت از دندان‌ها در حین ورزش، استفاده از محافظ دهان سفارشی، به خصوص در ورزش‌های پر برخورد، بسیار توصیه می‌شود. همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و درمان مشکلات دندانی، تقویت عضلات فک با تمرینات مناسب و استفاده از تجهیزات ایمنی متناسب با ورزش، از جمله اقدامات پیشگیرانه مهم برای جلوگیری از آسیب‌های دندانی محسوب می‌شوند.
چه ورزش‌هایی بیشتر باعث آسیب دندان می‌شوند؟
ورزش‌هایی که شامل برخورد فیزیکی و تماس مستقیم با سایر بازیکنان یا تجهیزات هستند، بیشتر احتمال آسیب رساندن به دندان‌ها را دارند. ورزش‌هایی مانند فوتبال، هاکی، بسکتبال، راگبی، بوکس، کشتی و ورزش‌های رزمی به دلیل ماهیت پر برخوردشان، بیشتر از سایر ورزش‌ها باعث شکستگی، ترک خوردگی یا جابه‌جایی دندان‌ها می‌شوند. همچنین، ورزش‌هایی که احتمال زمین خوردن یا برخورد با اجسام سخت را افزایش می‌دهند، مانند اسکی، اسکیت‌برد و دوچرخه‌سواری، نیز می‌توانند باعث آسیب به دندان‌ها شوند.
درمان‌های تخصصی برای آسیب‌های دندانی ورزشی
درمان آسیب‌های دندانی ناشی از ورزش به شدت و نوع آسیب بستگی دارد. در موارد شکستگی جزئی، ترمیم با مواد کامپوزیت می‌تواند کافی باشد. برای ترک‌های عمیق‌تر یا شکستگی‌های بزرگ‌تر، ممکن است نیاز به روکش دندان باشد. در صورتی که عصب دندان آسیب دیده باشد، عصب‌کشی و سپس روکش ضروری است. در موارد شدیدتر که دندان به طور کامل از حفره خارج شده باشد، ایمپلنت دندان بهترین گزینه است. همچنین، ارتودنسی ممکن است برای اصلاح جابه‌جایی دندان‌ها مورد نیاز باشد. برای جلوگیری از عفونت و تسکین درد، ممکن است از داروهای ضد درد و آنتی‌بیوتیک استفاده شود. در هر صورت، درمان هرچه سریع‌تر آسیب‌های دندانی بسیار مهم است تا از عوارض بعدی جلوگیری شود.
نقش دندانپزشک ورزشی
دندانپزشک ورزشی متخصص در مراقبت از سلامت دهان و دندان ورزشکاران است. این متخصصین با ارزیابی منظم وضعیت دهان و دندان ورزشکاران، تهیه محافظ دهان سفارشی، درمان آسیب‌های دندانی و ارائه مشاوره‌های پیشگیرانه، نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان این افراد ایفا می‌کنند. دندانپزشکان ورزشی با آشنایی کامل با انواع آسیب‌های دندانی در ورزش، قادرند بهترین درمان را برای هر نوع آسیب ارائه دهند و به ورزشکاران کمک کنند تا با خیالی آسوده به فعالیت‌های ورزشی خود ادامه دهند.
نقش بیمه ورزشی در پوشش آسیب‌های دندانی
بسیاری از بیمه‌های ورزشی، پوشش‌های خاصی را برای آسیب‌های دندانی ناشی از ورزش ارائه می‌دهند. این پوشش‌ها می‌توانند شامل هزینه‌های درمان، جایگزینی دندان از دست رفته و سایر هزینه‌های مرتبط با آسیب‌های دهانی باشند. قبل از شروع هر ورزشی، بهتر است با شرکت بیمه خود تماس بگیرید و از پوشش‌های دندانپزشکی موجود آگاه شوید.
آسیب‌های دندانی در کودکان و نوجوانان ورزشکار
کودکان و نوجوانان به دلیل فعالیت بدنی بالا و رشد دندان‌های دائمی، بیشتر در معرض آسیب‌های دندانی ناشی از ورزش هستند. شکستگی، ترک خوردگی، جابه‌جایی و حتی از دست دادن کامل دندان از جمله آسیب‌های شایعی است که در این گروه سنی رخ می‌دهد. ورزش‌های تماسی مانند فوتبال، بسکتبال و هاکی، به دلیل برخوردهای فیزیکی، خطر آسیب به دندان‌ها را افزایش می‌دهند. همچنین، ورزش‌های غیرتماسی مانند اسکیت‌برد و دوچرخه‌سواری نیز می‌توانند باعث آسیب‌های دندانی شوند. استفاده از محافظ دهان سفارشی، یکی از موثرترین راه‌ها برای پیشگیری از این آسیب‌ها است.
آیا ورزش‌های آبی مانند شنا می‌توانند باعث آسیب به دندان‌ها شوند؟
ورزش‌های آبی مانند شنا می‌توانند به طرق مختلفی به دندان‌ها آسیب برسانند. کلر موجود در آب استخرها می‌تواند مینای دندان را تضعیف کرده و باعث حساسیت دندانی و تغییر رنگ آن‌ها شود. همچنین، برخورد با دیواره استخر یا سایر شناگران در ورزش‌های آبی مانند واترپلو می‌تواند باعث شکستگی یا ترک خوردگی دندان‌ها شود. علاوه بر این، افرادی که از دستگاه‌های تنفسی زیر آب استفاده می‌کنند، ممکن است در اثر تغییرات فشار، دچار درد دندان یا حتی ترک خوردگی دندان‌های پر شده شوند. بنابراین، برای محافظت از دندان‌ها هنگام انجام ورزش‌های آبی، استفاده از محافظ دهان و کاهش تماس مستقیم دهان با آب کلردار توصیه می‌شود.
ارتباط بین سلامت دهان و دندان و عملکرد ورزشی
سلامت دهان و دندان تأثیر مستقیمی بر عملکرد ورزشی دارد. عفونت‌های دهانی، دندان‌های شکسته یا مشکلات لثه‌ای می‌توانند باعث درد، تورم و ناراحتی شوند که تمرکز ورزشکار را کاهش داده و عملکرد او را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، بیماری‌های دهانی می‌توانند منجر به عفونت‌های سیستمیک شوند که بر کل بدن تأثیر گذاشته و توانایی ورزشکار را برای تمرین و رقابت کاهش دهند. از طرف دیگر، ورزش منظم با افزایش جریان خون در دهان، به بهبود سلامت لثه‌ها و دندان‌ها کمک می‌کند .بنابراین، حفظ بهداشت دهان و دندان برای ورزشکاران بسیار مهم است تا بتوانند در بهترین شرایط فیزیکی خود قرار بگیرند و به عملکرد مطلوب دست یابند.
جمع بندی
ورزش و سلامت دهان و دندان دو مقوله به ظاهر جدا از هم هستند، اما در واقع به شدت به هم مرتبطند. ورزش‌های پر برخورد و حتی ورزش‌های آبی می‌توانند به دندان‌ها آسیب بزنند .به خصوص کودکان و نوجوانان به دلیل فعالیت بدنی بالا و رشد دندان‌های دائمی، بیشتر در معرض خطر هستند. برای پیشگیری از این آسیب‌ها، استفاده از محافظ دهان بسیار مهم است. همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک و رعایت بهداشت دهان و دندان به حفظ سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. برای اطلاعات بیشتر و یافتن بهترین کلینیک ها ومتخصصین، می‌توانید به سایت دندان ۲۴ مراجعه کنید . در زیر به چند نمونه از این مراکز شاره کرده ایم:
