جرم دندان یک لایه سخت و چسبنده است که روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. این لایه در واقع ترکیبی از باکتری‌ها، مواد غذایی و مواد معدنی موجود در بزاق است. با گذشت زمان، این لایه سفت‌تر شده و به دندان می‌چسبد. جرم دندان نه تنها ظاهر دندان‌ها را بد می‌کند، بلکه می‌تواند باعث التهاب لثه، بوی بد دهان و در نهایت بیماری‌های لثه شود.
انواع جرم دندان
جرم دندان بر اساس محل تشکیل و رنگ به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
- جرم زیر لثه‌ای: این نوع جرم در زیر خط لثه تشکیل می‌شود و اغلب به دلیل التهاب لثه ایجاد می‌شود. جرم زیر لثه‌ای می‌تواند باعث ایجاد کیسه‌های چرکی و از دست رفتن استخوان اطراف دندان شود.
- جرم روی لثه‌ای: این نوع جرم در بالای خط لثه تشکیل می‌شود و معمولاً به رنگ زرد یا قهوه‌ای است. جرم روی لثه‌ای با مسواک زدن قابل مشاهده است و می‌تواند باعث بدبویی دهان شود.
دلایل تشکیل جرم دندان:
تشکیل جرم دندان عمدتاً به دلیل عواملی همچون تغذیه نامناسب (مصرف بیش از حد قند، نشاسته، نوشابه‌های گازدار و مواد غذایی رنگ‌دار) بهداشت ضعیف دهان و دندان (مسواک زدن نامنظم و نکشیدن نخ دندان) ساختار دندان (برخی افراد به دلیل ساختار دندان یا بزاق دهان مستعدتر هستند) و مصرف برخی داروها (که باعث خشکی دهان می‌شوند) رخ می‌دهد. تجمع پلاک بر روی دندان‌ها و عدم حذف آن به مرور زمان منجر به تشکیل جرم می‌شود.
عوارض جرم دندان
جرم دندان عوارضی جدی برای سلامت دهان و دندان دارد. این رسوبات سخت که بر روی دندان‌ها تشکیل می‌شوند، می‌توانند باعث التهاب و عفونت لثه شده و در نهایت به بیماری لثه منجر شوند. همچنین، جرم دندان یکی از دلایل اصلی بوی بد دهان است. علاوه بر این، جرم دندان می‌تواند به مینای دندان آسیب رسانده و باعث پوسیدگی دندان شود. در نهایت، وجود جرم دندان می‌تواند رنگ دندان‌ها را تغییر داده و ظاهری ناخوشایند به آن‌ها ببخشد. برای پیشگیری از این عوارض، توصیه می‌شود به طور منظم دندان‌های خود را مسواک بزنید، از نخ دندان استفاده کنید و به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه نمایید.
راه‌های پیشگیری از تشکیل جرم دندان
برای داشتن دندان‌هایی سالم و عاری از جرم، رعایت چند نکته ساده کافی است. مسواک زدن منظم با خمیر دندان حاوی فلوراید، حداقل دو بار در روز، اولین و مهم‌ترین قدم است. نخ دندان کشیدن روزانه نیز به پاکیزگی فضاهای بین دندانی و جلوگیری از تجمع باکتری‌ها کمک می‌کند.
استفاده از دهانشویه‌های حاوی فلوراید می‌تواند مینای دندان را تقویت کرده و از تشکیل جرم جلوگیری کند. مراجعه منظم به دندانپزشک نیز برای معاینه و جرم‌گیری حرفه‌ای ضروری است. تغذیه سالم با مصرف میوه‌ها، سبزیجات و لبنیات و کاهش مصرف قند و نشاسته، نقش مهمی در سلامت دهان و دندان دارد.
در نهایت، ترک سیگار به عنوان یکی از عوامل اصلی بیماری‌های لثه و تشکیل جرم، بسیار توصیه می‌شود. با رعایت این نکات ساده، می‌توانید از دندان‌هایی سالم و لبخندی زیبا لذت ببرید.
جرم‌گیری دندان
جرم‌گیری دندان توسط دندانپزشک و با استفاده از ابزارهای مخصوص انجام می‌شود. در این روش، جرم و پلاک از روی دندان‌ها و زیر لثه‌ها پاک می‌شود. جرم‌گیری دندان یک روش ساده و بدون درد است و معمولاً در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود.
تفاوت جرم دندان با پلاک دندان
پلاک و جرم دندان هر دو لایه‌هایی هستند که روی دندان‌ها تشکیل می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی دارند. پلاک یک لایه نرم و چسبنده است که از باکتری‌ها، بزاق و ذرات غذا تشکیل شده و با مسواک زدن منظم قابل حذف است. در صورتی که پلاک به طور منظم پاک نشود، مواد معدنی موجود در بزاق به آن چسبیده و به جرم دندان تبدیل می‌شود. جرم یک لایه سخت و زرد یا قهوه‌ای رنگ است که با مسواک زدن قابل حذف نیست و تنها توسط دندانپزشک قابل برداشتن است. جرم دندان می‌تواند باعث التهاب لثه، بوی بد دهان، پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه‌ای شود .در نتیجه، پیشگیری از تشکیل جرم با مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک بسیار مهم است.
عوامل خطر برای تشکیل جرم دندان
علاوه بر عواملی مانند تغذیه نامناسب و بهداشت دهان و دندان ضعیف که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد، عوامل دیگری نیز می‌توانند خطر تشکیل جرم دندان را افزایش دهند. خشکی دهان یکی از این عوامل است که با کاهش تولید بزاق، توانایی دهان در شستشوی خود و جلوگیری از تجمع باکتری‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین، وجود دستگاه‌های ارتودنسی به دلیل ایجاد سطوح ناهموار بر روی دندان‌ها و دشواری در تمیز کردن آن‌ها، می‌تواند باعث تجمع پلاک و تشکیل جرم شود. علاوه بر این، لبه‌های ناصاف مواد پرکننده دندان نیز می‌توانند محلی برای تجمع باکتری‌ها و تشکیل جرم باشند. بنابراین، افرادی که از این عوامل رنج می‌برند، باید مراقبت‌های ویژه‌ای از دندان‌های خود به عمل آورند تا از تشکیل جرم جلوگیری کنند.
مراقبت از دندان‌ها پس از جرم‌گیری
پس از جرم‌گیری برای حفظ سلامت دهان و دندان خود، رعایت چند نکته ضروری است. مسواک زدن منظم با خمیردندان حاوی فلوراید، حداقل دو بار در روز و به مدت دو دقیقه، به همراه نخ دندان کشیدن روزانه، از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از تشکیل مجدد جرم است. استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید نیز به تقویت مینای دندان و کاهش احتمال پوسیدگی کمک می‌کند. تغذیه سالم با کاهش مصرف قند و نشاسته و افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات، نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان دارد. در نهایت، مراجعه منظم به دندانپزشک هر ۶ تا ۱۲ ماه یک‌بار برای معاینه و جرم‌گیری، تضمینی برای داشتن لبخندی سالم و زیبا است.
جمع بندی
جرم دندان، لایه‌ای سخت و چسبنده است که از باکتری‌ها، بزاق و ذرات غذا روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. اگر به موقع پاک نشود، می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان، بدبویی دهان و حتی بیماری‌های قلبی شود. پلاک دندان، مرحله اولیه تشکیل جرم است که با مسواک زدن منظم قابل حذف است. اما جرم تنها توسط دندانپزشک قابل برداشتن است.
برای پیشگیری از تشکیل جرم دندان، رعایت بهداشت دهان و دندان از اهمیت بالایی برخوردار است. این شامل مسواک زدن منظم با خمیر دندان حاوی فلوراید، استفاده روزانه از نخ دندان و دهانشویه است. همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک برای جرم‌گیری و معاینه، تغذیه سالم و کاهش مصرف قند و نوشیدنی‌های گازدار بسیار مهم است.
سایت‌هایی مانند دندان۲۴ می‌توانند در این زمینه اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار دهند و به شما کمک کنند تا بهترین دندانپزشک را برای خود انتخاب کنید. با مراقبت صحیح و مراجعه به موقع به دندانپزشک، می‌توانید لبخندی زیبا و سالم داشته باشید و از مشکلات ناشی از جرم دندان پیشگیری کنید.
