رشد دندانهای دائمی انسان بطور تدریجی اتفاق میافتد. آخرین مرحله از این فرایند رشد، در دوران جوانی رخ میدهد و طی آن دندانهای عقل پدیدار میشوند. در حالت عادی باید این دندانها نیز همانند سایر دندانهای آسیاب، رشد کنند. یعنی ابتدا ریشه خود را به حد کافی در استخوان فک رشد دهند و سپس تاج آنها لثه را بشکافد و بطور کامل خارج شود. اما گاهی این روند با مشکل روبرو میشود. به این صورت که دندان عقل فضای کافی برای رشد طبیعی در فک پیدا نمیکند. در نتیجه به حالتی غیرمعمول رشد میکند و راه خروج از لثه برایش مهیا نمیشود. این نوع دندان عقل، نهفته نامیده میشود. برخی از متخصصان معتقدند که علت بروز این مشکل، تغییراتی است که طی زمان در جمجمه انسان رخ داده است. بر اساس این تحولات، مغز انسان بزرگتر شده است و در نتیجه فضای فک کاهش یافته است.دندان 24 در پیدا کردن بهترین کلینیک های دندانپزشکی اطراف خود به شما کمک می کند . در ادامه چند مورد از این کلینیک های تهران را ذکر کرده ایم:
انواع دندان عقل نهفته
وقتی دندان عقل فضای کافی برای گسترش ریشههای خود نداشته باشد، در جهتهای غیر معمول رشد میکند. ممکن است به سمت جلو یا عقب متمایل شود. همچنین ممکن است به صورت افقی در فک رشد کند. گاهی نیز ممکن است دندان عقل به حالت عمودی رشد کند اما نتواند مرز لثه را رد کند و به فضای دهان وارد شود. بنابراین تمام دندانهای عقل نهفته، به یک شکل نیستند. آنها بر اساس ناحیهای که در آن گیر کردهاند، از یکدیگر متمایز میشوند. برخی از آنها در استخوان به دام میافتند و برخی دیگر در بافت لثه پنهان میمانند.
دندانهای عقل نهفته چه علائمی دارند؟
نمیتوان با قاطعیت گفت که دندان عقل نهفته همیشه علائم مشهودی ایجاد میکند. برخی از دندانهای عقل نهفته ممکن است تا مدتها بدون هیچ علامتی باقی بمانند. اما در بیشتر موارد این دندانها با خود علائمی را به همراه میآورند که در ادامه بیان میشوند.
هنگام باز کردن دهان، در قسمت انتهایی استخوان فک درد احساس میشود.
فرد از سردردهایی شکایت میکند که ظاهرا منشا مشخصی ندارند. این سردردها ممکن است به صورت دائمی تجربه شوند.
در ناحیه گوش درد و ناراحتی احساس میشود و اغلب به صورت دائمی است.
نظم و فاصله میان دندانها به هم میریزد. ممکن است دندانها روی یکدیگر قرار بگیرند یا کج شوند.
لثه دچار عفونت میشود. عفونت لثه ممکن است با ورم و ترشحات سفید یا زرد رنگ همراه باشد.
بوی ناخوشایندی از دهان ساطع میشود.
نهفتگی دندان عقل چه آسیبهایی ممکن است ایجاد کند؟
در برخی موارد دندان عقل نهفته، فشار زیادی را به استخوان فک و لثه وارد میکند. این امر ممکن است باعث بروز مشکلاتی در ناحیه حفره دهانی شود. گاهی نیز مسبب بروز اختلال در عملکرد سایر بخشهای جمجمه میشود. به عنوان مثال ممکن است باعث ایجاد عفونت در لثه و استخوان فک شود. اگر این عفونت به موقع کنترل نشود، باعث آسیب جدی به استخوان فک میشود و آن را تخریب میکند. سایر دندانها نیز ممکن است دچار آسیب و پوسیدگی شوند. ساختار داخلی گوشها و سینوسها نیز ممکن است تحت تاثیر عوارض ناشی از رشد نهفته دندان عقل قرار گیرند و دچار التهاب، درد و عفونت شوند. تشکیل کیستهای دهانی، یکی دیگر از مشکلاتی است که این نوع دندان ایجاد میکند.
با دندان عقل نهفته چه کنیم؟
دندان عقل نهفته هم در مرحله تشخیص و هم در مرحله درمان نیازمند توجه ویژهای است که در ادامه بیان میشود.
تشخیص
بروز برخی علائم مثل درد و التهاب و عفونت، ممکن است نشانی از رشد نهفته دندان عقل باشد. با مراجعه به دندانپزشک و انجام معاینات لثه و فک میتوان وجود این دندان در استخوان فک را بررسی کرد. اما مطمئنترین راه برای تشخیص این نوع دندان، رادیوگرافی است. در این نوع عکسبرداری تمام ساختار فک به خوبی نمایان میشود. به طور معمول دندان عقل حوالی 19 تا 25 سالگی ظاهر میشود. اگر در این فاصله زمانی نشانی از رشد طبیعی دندان عقل مشاهده نشد و یا علائم نهفتگی این دندان بروز کرد، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید.
درمان
در گذشته چنین تصور میشد که تمام دندانهای عقل نهفته به درمان نیاز دارند. اما امروزه برخی از پزشکان بر این باورند که درمان این دندان بستگی به شدت و گستره عوارضی دارد که با خود به همراه میآورد. اگر عوارض و خطرات چشمگیری ایجاد نشده باشد، ممکن است پزشک انجام جراحی را ضروری نداند. در این حالت به فرد توصیه میشود که در بازههای زمانی مشخص وضعیت دندان عقل را مورد بررسی قرار دهد. اما در بیشتر موارد جراحان چنین تشخیص میدهند که برای حفظ سلامت فک و سایر دندانها، باید دندان عقل نهفته جراحی شود.
بهتر است این جراحی قبل از 25 سالگی انجام شود. به طور کلی هر چه این جراحی دیرتر انجام گیرد، ممکن است پیچیدهتر شود. زیرا درگیری ریشه این دندان با استخوان فک بیشتر و عمیقتر میشود. از طرفی تاخیر در انجام این جراحی، باعث میشود تا آسیب بیشتری به فک و سایر دندانها وارد شود.
در مرحله تشخیص و درمان دندان عقل نهفته، مهارت و تجربه جراح بسیار تاثیرگذار است. با مراجعه به سایت دندان 24 میتوانید به برترین جراحان و دندانپزشکان سراسر کشور دسترسی داشته باشید.
جراحی دندانهای عقل نهفته چگونه است؟
در بیشتر موارد، جراحی دندان عقل نهفته با بی حسی موضعی انجام میشود. جراح پس از ضدعفونی کردن ناحیه جراحی، برشی در لثه ایجاد میکند تا به دندان عقل دسترسی پیدا کند . سپس با استفاده از ابزارهای مخصوص، این دندان را به اجزا کوچکتری تقسیم کرده و از داخل فک خارج میکند. این کار ممکن است با استفاده از لیزر نیز انجام شود. البته در برخی موارد نیز ممکن است نیازی به خرد کردن دندان نباشد. بنا به صلاحدید پزشک ممکن است در پایان جراحی عکس دیگری از فک گرفته شود تا از خروج کامل دندان عقل اطمینان حاصل شود. در نهایت برش ایجاد شده با بخیه بسته میشود. دوره نقاهت این جراحی حدود یک هفته است.
آیا میتوان از رشد نهفته دندان عقل پیشگیری کرد؟
متاسفانه هنوز راهی برای پیشگیری از رشد دندان عقل نهفته وجود ندارد. اما با بررسیهای منظم، میتوان در اولین مراحل رشد، از وجود این دندان در استخوان فک باخبر شد. به این ترتیب درمان به موقع انجام میشود و آسیبهای ناشی از نهفتگی دندان عقل به حداقل میرسد.